150'likler Vak'ası - 2

28 Mayıs 2010 Cuma

150'liklerin emniyet genel müdürlüğündeki "ARANANLAR" albümü 

“150’liklerden 8’i, Sultan Vahideddin'in maiyetindeki yüksek rütbeli asker ve siyasetçilerdi. 12’si, Kuvayı Milliye karşıtı Kuvayı İnzibatiye’den siyasetçi ve askerlerdi. Sevr Antlaşması'nı imzalayan  heyetten 3 kişi, askeri ve ve mülki idareden ise, 31 kişi vardı. Çerkez Ethem ve yakın çevresinden 26 kişinin bulunduğu listede 12 de gazeteci vardı. Aralarında aftan sonra tekrar Türkiye’ye gelen ve ilerleyen yıllarda Türk Edebiyatı’nın ünlü simaları olarak orta okul ve lise ders kitaplarında birer kahraman gibi okutulan gazeteciler de vardı. 12 gazetecinin bulunduğu listede, 45 kişi de özellikle kırsal kesimde Milli Mücadele’ye karşı çıkmış ya da Milli Mücadeleyi sekteye uğratmış kişilerden oluşuyordu ki, bunların büyük çoğunluğu, zaten Balıkesir Hapishanesi’nde yatıyordu.

“TÜRKLÜK’TEN İSTİFA” EDEN ŞEYHÜLİSLAM

"Vatana ihanet" suçuyla itham edilen "150"likler arasında dönemin Şeyhülislâmı Mustafa Sabri Efendi de vardı.

Sabri Efendi sürgün hayatınının ilk dönemini bir grup 150’likle birlikte Yunanistan’da geçirdi. Yunan hükümeti tarafından finanse edilen ve oğlu tarafından çıkartılan “Yarın” gazetesi, Türkiye Cumhuriyeti aleyhinde yayın yaptı. Kendisi de sık sık bu gazetede Türkiye aleyhine yazılar kaleme aldı. “Yarın” gazetesinde yayınlanan şiiri ile “Türklük’ten istifa ettiğini” ilan etti.

Şeyhülislam Sabri Efendi, tarihe geçen şiirinin yayınlanması isteği ile (güya) gazeteye gönderdiği mektubunda şöyle der:

“İstifa Ediyorum
Yarın Gazetesi müdiriyet-i âlisine: Ankara Hükümeti’nin Lozan Muahedesi’yle vatanları haricinde yaşamağa mecbur bıraktığı 150 Türkiyeli hakkında ahiren tebaiyeden iskad kararı vererek icra ettiği yeni taarruz münasabetiyle kaleme aldığım melfuf cevapnamenin muhterem gazetenizde neşrini rica ediyorum efendim.                                                                               
                                                                                                                                                M.Sabri”

Peki Şeyhülislam Sabri Efendi, toplam 329 dizeden oluşan bu ilginç şiirinde ne dedi?
İşte Şeyhülislam Mustafa Sabri’nin “İstifa Ediyorum” başlıklı o şiirden bazı dizeler:

“………….
Bence millet iddiasıyla
Yapılan her nevi hafiflikler,
Görmemişlikten inbiaş eyler…
Öyle eblehgarab ahvale,
Kudretim iktizası zaten ben
Mücezib bir nazarla bakmazken,
Hele; milletiyle birlikte
Türk’ü bozkurta kaptıran, maymun
Gibi oynattıran tutup bir gün
Şarktan garba attıran, hem de
Güya Türk’ün inkılab adlı,
Mütenakıs, feci kurt masalı
Bu sebepten oldu mucib nefret!
…………….
Hal-i hazan-ı istimal böyle iken
Yeni bir nağme, bir acaib haber:
Karakuşlar haber vermişler
Beni iskat-ı tabiyetten.

İşitip kahkaha ile güldüm ben.
Ve teşekkür ettim işte. Fakat,
Beni iskat edenler, etmiş halt.
Haydi ordan muhannesin nizam.
Sizi çok bildiğim içün tanımam.
Biz ki, bir lahza dostunuzdan: adam;
Hak tigan susturan sehpa ipiniz
Çıksa ipsiz kalırsınız hepiniz:
Müslüman Türk’ü öldürüp ne kadar
Mal-ı muruşu varsa hep kapışın,
Bir de ıskatı arkasından koşun
Muhtelis, muhteris haramiler.
Ne kadar aklınız sizin kıttır,
Asıl iskattır ki: sakattır.
Çook geç kaldınız.. Ve beyhude
Zahmet etmeyiniz şu meselede…
Sizin olsun karanlık Ankara’nız;
Bana mebus olur mu hiç dinsiz

Bir hükümet ne haddi var zaten?

Ona tabi değilim evvelden.                                                      

Bu asarım elde şahittir;

Tabiyet telaşı zaittir.

Ben asıl isterim ki: Türklükten

Çıkayım. Ah. Kabul olsun da;

Sökeyim derdi iste ta kökten.

………………
Badema- Şahit olsun işte cihan-
Yalnız Müslüman ve insan
Olarak kalmak üzere, Türklükten,
Şeref ve izzetimle istifa
Ediyorum Allah’ın huzurunda.
Oh, hürriyetim tamam işte.
…………….
-Hezeyanın hududu yok, ne diyeyim?-
İşte bizzat hur-u İbrahim;
Böyle tımarhane harici deli,
Böyle hep akli ve nakli bilteleyan
Çoğu mahkur ve münderis, ahali;
Azı kahır ve müfteris hayvan
Denecek kavme intisabı nasıl
Red ve inkar ederse, elhasıl
Ben de ayniyle red edip Türk’ü,
Tövbe Ya Rabbi tövbe Türklüğüme
Beni Türk Milleti’nden ad etme.
.....................                                                                              İskeçe, 1 Temmuz 1927
                                                                                                       Mustafa Sabri”

KİMDİR BU ŞEYHÜLİSLAM MUSTAFA SABRİ?

Sanmayın ki, Şeyhülislam Mustafa Sabri Efendi, tesadüfen 150’lilikler listesine girmiş bir isim.

Sabri Efendi hakkında bir nebze de olsa fikir verir düşüncesi ile “Türklükten istifa ettiği” şiirinden mümkün olduğunca fazla dize aktardım size.

Şeyhülislam Mustafa Sabri Efendi, 1869’da Tokat’ın Pazar Kat Köyü’nde doğdu. 1918’de 2. Meşrutiyet’ten sonra Tokat’tan Osmanlı Mebusan Meclisi’ne milletvekili seçildi.

En sıkı arkadaşları Bedüzaman Saidi Nursi ve İskilipli Atıf Hoca idi. Elezher Üniversitesi’nde talebelerine Rısale-i Nur okutmayı ihmal etmedi.

Önce İttihat ve Terakki Partisi’ne girdi. Sonra Ahali Partisi’ne geçti. Hürriyet ve İtilaf Fırkası’nın kuruluşunda görev aldı. Sadrazam Kamil Paşa’yı devirmeyi amaçlayan darbenin planlayıcıları arasındaydı. 25 Ocak 1913’te Sadrazam Kamil Paşa’yı devirmek için darbe yapmaya hazırlanırken, bu tarihten 2 gün önce 23 Ocak 1913’te İttihat ve Terakki’nin Bab-ı Ali Baskını ile karşı darbeye kurban gitti. Önce Romanya sonra Yunanistan’a kaçtı. Yunanistan’da iken Sadrazam Mahmut Şevket Paşa suikastini planladı.

BOĞAZLIYAN KAYMAKAMI’NIN İPİNİ O ÇEKTİ

Sonraki yıllarda Mısır’dan Türkiye’ye giriş yaptı. İngiliz Muhipleri Cemiyeti’nde yer aldı. Bu ünlü Şeyhülislam, Boğazlıyan Kaymakamı Kemal Bey’in idamı için de fetva verdi.

8 Kasım 1919’da Ermeni Tehcirinde Yozgat bölgesinde ihmali bulunduğu gerekçesiyle işgalcilerin baskısı ile yargılanan Boğazlıyan Kaymakamı Kemal Bey’in idam kararı önüne geldiğinde Sultan Vahdeddin karar vermekte tereddüt etti ve Şeyhülislam Mustafa Sabri Efendi’den fetva istedi. Şeyhülislam Sabri Efendi’nin fetvası ile Boğazlıyan Kaymakamı Kemal Bey, idam edildi. İşgal güçlerinin baskısı ve Şeyhülislam Mustafa Sabri’nin fetvası ile idam edilen Boğazlıyan Kaymakamı Kemal Bey, 14 Ekim 1922’de Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından “Milli Şehit” ilan edildi. Şeyhülislam Mustafa Sabri Efendi ise, 150’lilikler listesinde yer alarak vatandaşlıktan çıkartılıp, sürgüne gönderildi.

Osmanlı’nın son Şeyhülislam’ının bir özelliği daha vardı. Mustafa Sabri, son derece galiz küfür etmesi ile tanınırdı. İşte o Şeyhülislam Mustafa Sabri Efendi, şu sıralar bazılarının kâbesi haline gelen Mısır’daki El-Ehzer Üniversitesi’nde din dersleri verdi. 1954’te Mısır’da öldü.
Boğazlıyan Kaymakamı Kemal Bey(solda)
(3. BÖLÜM: LİSTEDE KİMLER VARDI?)